Zeg eens wat vaker ‘nee’ tegen anderen en ‘ja’ tegen jezelf
Waarom is het zo moeilijk om eerlijk te zeggen wat we denken en wat we willen?

Soms zie je boven een rouwadvertentie deze woorden staan: Zij stond altijd voor iedereen klaar. Woorden bedoeld als compliment, maar als ik het lees, kan ik niet nalaten om te denken: ‘Wat een triest leven moet dat geweest zijn.’ Want als het iemand geweest is die geen nee durfde te zeggen als anderen een beroep op haar deden, dan is ze haar eigen leven misgelopen.

Niet geleerd ‘nee’ te zeggen
Dagelijks kom ik ze tegen in mijn werk als psycholoog; mannen, maar vooral vrouwen, die niet geleerd hebben om nee te zeggen. Die ervoor willen zorgen dat iedereen gelukkig is. Die ten koste van zichzelf willen voorkomen dat ze iemand voor het hoofd stoten. Alles omwille van de lieve vrede.

Ik denk aan de vrouw toestaat dat haar man een vroegere vriendin ‘erbij’ neemt. De oma die begon met het oppassen op één kind, maar nu wekelijks voor vijf kleinkinderen moet zorgen. Of de vrouw die toeliet dat porno haar huwelijk kapot maakte. Ik denk aan de man die teveel geld uitgeeft aan zijn vriendin, in de hoop haar niet te verliezen. En aan nog zoveel anderen.

Jezelf opofferen
Ze offeren zichzelf op. Ze gaan ervan uit dat ze die verjaardag, of dat etentje, of de borrel waar ze geen zin in hebben, wel overleven. Ze komen netjes opdraven, omdat ze geen gezeur willen. Of ze plannen snel een vakantie, zodat ze een goede smoes hebben om niet te komen.

Ze slikken, zuchten eens diep en gaan door met overleven. En reageren hun frustratie af op de hond, de partner of de kinderen. (Want als je geen gezonde grenzen hebt, dan breng je niet alleen schade toe aan jezelf, maar ook aan de mensen om je heen).

We denken dat we van alles moeten
Waarom is het zo moeilijk om eerlijk te zeggen wat we denken en wat we willen? Omdat we ons vaak laten leiden door angst. Vindt de ander ons nog wel leuk als we eerlijk zijn? Het is de angst voor afwijzing en daaronder de angst voor eenzaamheid.

Of we laten ons leiden door schuldgevoel, omdat we denken dat het van ons verwacht wordt. We zijn opgevoed om gehoorzaam en dienstbaar te zijn. Vooral als we uit een christelijk milieu komen. We denken dat we van alles moeten.

Hij durfde nee te zeggen
Jezus waste de voeten van zijn leerlingen en gaf hen daarmee het voorbeeld om niet te heersen, maar te dienen. En tegelijkertijd was hij iemand die zich niet liet leiden door angst, schuldgevoel, of de grote nood om hem heen. Omdat hij nee durfde te zeggen tegen mensen – zelfs tegen zijn eigen moeder en zijn broers – was hij in staat om ja te zeggen tegen wat hij zelf wilde.

Jezus gaf alleen God de zeggenschap over zijn leven. Niemand anders. En dat maakte hem tot een man met gezonde grenzen, waardoor hij heel betrouwbaar, en dus aantrekkelijk was voor anderen. De mensen kwamen niet voor niets dagenlang naar hem luisteren.

Ja durven zeggen
Als wij ja durven zeggen tegen wat wij willen, en ons niet meer laten leiden door angst of door schuld, dan kunnen we er zijn voor anderen, zonder onszelf kwijt te raken.

God gaat zijn weg met mensen die liegen en bedriegen, die zich schamen en zich mooier voordoen dan ze zijn, die bang zijn, boos worden, in opstand komen of weglopen. God weet altijd waar de zwakke plekken en de fouten zitten. Toch houdt Hem dat niet tegen hen te roepen voor de dienst in zijn koninkrijk. We zijn allemaal geroepen. En we hebben niet het excuus dat we niet aan zijn roeping kunnen voldoen. Natuurlijk voldoen we niet, maar dat wist Hij al voordat Hij ons uitkoos. Juist in onze zwakheid wordt zijn kracht zichtbaar.

Soms lijkt het alsof we in een verkeerde film terecht gekomen zijn. Het leven is spannender, zwaarder, of gewoon anders, dan we verwacht hadden. Jakob verwacht Rachel aan te treffen onder haar sluier op zijn trouwdag. Het blijkt echter haar oudere zus te zijn. Hij kan weer opnieuw beginnen te tellen. Opnieuw zeven jaar werken voor zijn geliefde. Jakob heeft het zwaar in dienst van zijn schoonvader. Hij wordt misleid, zoals hij zijn eigen vader en zijn broer misleid heeft. Maar één ding wordt hem door de tijd heen wel duidelijk: ook op zijn vlucht en tussen vreemdelingen is God nog steeds met hem.

Als het midden in het verhaal van je leven spannend wordt, hoef je niet te schrikken. God is met je. En Hij wil je zegenen met een rust en een vrede die de omstandigheden te boven gaan. Hij kent het einde van de film al. Hij heeft ons beloofd dat het leven van zijn kinderen goed afloopt, omdat Hijzelf het begin en het einde daarvan is. Omdat Hij ons liefheeft, kent ons leven geen hopeloos einde, maar een eindeloze hoop.